บังคับให้จดทะเบียนสมรสได้หรือไม่

เป็นที่ทราบกันดีว่า "ของหมั้น" คือทรัพย์สินที่ชายได้ส่งมอบหรือโอนให้แก่หญิงไว้เป็นหลักฐานว่าจะสมรสกับหญิงนั้น ส่วน "สินสอด" คือทรัพย์สินที่ฝ่ายชายให้แก่ บิดามารดา ผู้รับบุตรบุญธรรม หรือผู้ปกครองของฝ่ายหญิง เพื่อเป็นการตอบแทนการที่หญิงยอมสมรส ถ้าไม่มีการสมรส เนื่องจากมีการผิดสัญญา หรือโดยมีเหตุสำคัญอันเกิดแก่หญิง หรือโดยมีพฤติการณ์ซึ่งฝ่ายหญิงจะต้องรับผิดชอบ ทำให้ชายไม่สมควรหรือไม่อาจสมรสกับหญิงนั้น ฝ่ายชายมีสิทธิเรียกสินสอดหรือของหมั้นคืนได้ จึงมีคำถามว่า การที่ชายและหญิงตกลงแต่งงานกันโดยมีการมอบสินสอดและของหมั้น แต่การอยู่กินกันฉันสามีภริยาเป็นไปโดยไม่ราบรื่นเพราะต้องแยกกันทำงานคนละจังหวัด ต่อมา หากหญิงไม่ยอมจดทะเบียนสมรสด้วย ชายจึงแจ้งความว่าถูกหลอกลวง จะถือว่ากรณีมีเหตุสำคัญอันเกิดแก่หญิงคู่หมั้นทำให้ชายไม่สมควรสมรสด้วย และมีสิทธิบอกเลิกสัญญาหมั้น รวมทั้งขอเรียกสินสอดและของหมั้นคืนจากหญิงหรือฝ่ายหญิงได้หรือไม่ คำพิพากษาศาลฎีกาฉบับนี้มีคำตอบครับ
 
คำพิพากษาศาลฎีกาที่ 1366/2552
"การที่จำเลยไม่ยอมจดทะเบียนสมรสกับโจทก์โดยที่ทั้งสองฝ่ายไม่มีเรื่องทะเลาะกันทั้ง ๆ ที่โจทก์กับจำเลยได้จัดงานแต่งงานใหญ่โต มีแขกไปในงานมากมายและโจทก์กับจำเลยก็ได้มีความสัมพันธ์ฉันสามีภริยากันแล้ว ซึ่งการเลิกรากันก็ทำให้เป็นที่อับอายและเสื่อมเสียต่อเกียรติยศชื่อเสียงของฝ่ายจำเลยซึ่งเป็นหญิง ทั้งโจทก์กับจำเลยอยู่กินฉันสามีภริยาเป็นไปโดยไม่ราบรื่น เพราะต่างต้องแยกกันทำงานคนละจังหวัด แทนที่โจทก์จะพยายามทำความเข้าใจกับจำเลยให้ใช้ชีวิตคู่ร่วมกันตามสภาพแต่โจทก์กลับไปแจ้งความว่าจำเลยหลอกลวงโจทก์โดยไม่ยอมจดทะเบียนสมรสด้วย ทั้งที่เวลาสู่ขอกันไม่มีการตกลงเช่นนั้น จึงถือไม่ได้ว่ากรณีมีเหตุสำคัญอันเกิดแก่หญิงคู่หมั้น ทำให้โจทก์ไม่สมควรสมรสกับจำเลย เพราะตามพฤติการณ์แสดงว่าต่างมิได้ยึดถือเอาการจดทะเบียนสมรสเป็นเรื่องสำคัญมากกว่าที่จะได้อยู่กินด้วยกันตามประเพณีเท่านั้น จึงไม่อาจกล่าวโทษได้ว่า การที่มิได้ไปจดทะเบียนสมรสเกิดจากความผิดของฝ่ายใด ดังนั้น กรณีถือไม่ได้ว่าเป็นความผิดของจำเลย จำเลยจึงมิได้ผิดสัญญาหมั้น โจทก์ไม่มีสิทธิบอกเลิกสัญญาหมั้นและเรียกสินสอดและของหมั้นคืนจากจำเลยได้"
# โจทก์ (ชาย) # จำเลย (หญิง, ฝ่ายหญิง)
 
# บทความย้อนหลังอ่านได้ที่ https://lombonlawoffice.com/ หรือ “เพจทนายคู่คิด-ปรึกษาปัญหากฎหมาย” ครับ